Avond na avond worden we getrakteerd op voetbalkenners die de talkshowtafel bemannen. Erg onderhoudend en door de voetbalhumor heerlijk toegankelijk. Maar ook vaak vanuit de onderbuik. Verliest een speler in de samenvatting drie keer de bal dan kan hij er ineens helemaal niets van en is de volgende miskoop een feit. Omdat de heren vooral veel naar elkaar kijken, wordt het in sneltreinvaart overgenomen door andere voetbaltafels en is het een feit: deze speler kan er helemaal niets van.
Tegenwoordig zijn echter uitgebreide statistieken beschikbaar voor bijna alle spelers. Afgelegde kilometers, pass nauwkeurigheid, pass richting, loopacties, dribbels, voorassists, assists. Allemaal statistieken die in meer of mindere mate de kracht van een speler kunnen ondersteunen. Toch kijken de analisten daar nauwelijks naar. Terwijl het voor een groot deel de prestaties van een speler objectiveert.
Nu is er een relatief nieuwe statistiek die veel zegt over de ware krachtsverhoudingen in een wedstrijd: de expected goals. In een paar jaar tijd heeft deze statistiek de voetballerij veroverd. Expected goals is een waarde die aangeeft of dat een doelpoging resulteert in een goal. Het doet dit door gegevens van duizenden historische schoten te kraken en deze te filteren op basis van factoren zoals afstand, type schot, type pass en het aantal verdedigers tussen de schutter en het doel. Al deze informatie wordt gebruikt om gemiddeld een procentuele kans te creëren dat een bepaald schot binnengaat, rekening houdend met al deze factoren. Deze statistiek geeft aan of dat de bewering “deze had Luuk de Jong toch echt moeten scoren” ook werkelijk waar is.
Dit gaat het voetbal objectiveren op twee niveau’s: teamniveau en individueel. Het beste voorbeeld is Juventus in 2015-16. Ze begonnen het Serie A-seizoen slecht. Ze wonnen slechts drie van hun eerste 10 wedstrijden, maar hun expected goals statistieken waren uitstekend. Ze domineerden de meeste van hun wedstrijden, creëerden vele kansen, maar werden niet beloond met overwinningen. De Oude Dame ging door op de ingeslagen weg, haar geluk keerde uiteindelijk en ze wonnen 15 wedstrijden op rij. Aan het einde van het seizoen waren ze kampioen met negen punten. De meeste clubs zouden in paniek zijn geraakt en de trainer hebben ontslagen. Het zou echter duidelijk de verkeerde beslissing zijn geweest om coach Allegri te ontslaan en de expected goals gaven daar een indicatie van.
Naast het vergelijken van de verwachte doelpunten van een team, kunnen we zien welke spelers het doel meer of minder raakschieten. Wanneer een speler zijn expected goals overtreft, suggereert dit dat hij geluk heeft of een geweldige afmaker is. Als een speler zijn expected goals voor een paar wedstrijden overtreft en niet bekend staat als superspits (zoals Giakomakis bij VVV), is hij waarschijnlijk bezig aan een hot streak die niet eeuwig zal duren. Maar iemand als Dusan Tadic, die meer doelpunten maakt dan de kansen die hij jaar in jaar uit krijgt, is duidelijk een bovengemiddelde afmaker.
Toch hebben analisten het hier maar moeilijk mee. Verwachte doelpuntencijfers voor individuele wedstrijden zijn bijvoorbeeld nutteloos zonder context. Als een team een paar vroege doelpunten maakt bij moeilijke kansen en hun voorsprong daarna beschermt beïnvloeden ze de statistiek negatief. Als hun tegenstander vervolgens een hogere expected goalstatistiek krijgt omdat ze veel (afstand)schoten van lage kwaliteit lossen, betekent dat niet dat ze het verdienden om de wedstrijd te winnen.
Daarnaast is voetbal emotie: als hun team heeft verloren zijn veel fans er niet in geïnteresseerd om televisie-experts te horen vertellen dat ze eigenlijk meer hadden moeten scoren op basis van de expected goals. Het is namelijk geen punten waard.
Op die momenten luisteren de voetbalfans liever naar de voetballiefhebbers aan de talkshowtafels dan naar statistici!
Wil je op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen omtrent videoanalyse en SPORTSVIEW? Schrijf je dan nu in en ontvang maandelijks een SPORTSVIEW-update!